KOSMIK NURLANISH VA INSON SALOMATLIGIGA TA’SIRI
Keywords:
Kalit so‘zlar:kosmik nurlanish; yuqori energiya; inson salomatligi; radiasiya; kosmik sayohat; astronavtlar; himoya; magnit maydon; radiatsiya xavfi.Abstract
Annotatsiya:Ushbu maqolada kosmik nurlanish va uning inson salomatligiga ta’siri tahlil qilinadi. Kosmik nurlanish — bu koinotdan keladigan yuqori energiyali zarrachalar to‘plamidir, ular asosan protonlar va yadroli zarrachalardan iborat. Kosmik nurlanishning yer yuzidagi inson organizmiga ta'siri uzoq vaqtdan beri ilmiy izlanishlar mavzusidir. Ularning kuchi va o‘ta yuqori energiyasi, ayniqsa, kosmik sayohatlarda bo‘lishi mumkin bo‘lgan astronavtlarga katta xavf tug‘diradi. Shuningdek, kosmik nurlanishning Yerning magnit maydonida joylashgan samolyotlarda uchish va yuqori balandlikda yashash holatlaridagi ta'siri ham o‘rganilgan. Ushbu maqola kosmik nurlanishning turlari, organizmga ta’siri va undan himoyalanish usullari haqida ma'lumot beradi.
References
1. Aminov, S.K., "Kosmik nurlanish va uning biologik ta’sirlari." O‘zbekiston fanlar akademiyasi jurnalida, 2017, 3-son, 45-50 betlar.
2. Shamsiyev, T.N., "Radiatsion xavf va uning inson organizmiga ta’siri." O‘zbekiston radiatsiya xavfsizligi markazi, Tashkent, 2019.
3. Mamatqulov, S.B., & Yuldashev, T.X. "Kosmik nurlanish va astronavtlarning sog‘lig‘i." Fizika va astronomiya fanlari bo‘yicha ilmiy ishlar, 2018, 2-son, 102-107 betlar.
4. Jalolov, A.R. "Kosmik nurlanishning ekotizimlarga va odam organizmiga ta’siri." Fizika va ekologiya masalalari, Toshkent, 2020.
5. Abdurahmonov, A.S. "Kosmik radiatsiya va uning inson salomatligiga ta’siri." O‘zbekiston tibbiyot universiteti nashri, 2021.
6. Raxmatov, D.M., "Kosmik radiatsiya xavfi va uning oldini olish usullari." Texnologiya va innovatsiyalar jurnali, 2022, 5-son, 78-83 betlar.
7. Xolmuhammedov, I.A., "Kosmik nurlanish: asosiy tushunchalar va ta’sir mexanizmlari." Fizika va astronomiya jurnali, Toshkent, 2020.
