TURKISTONDAN AMALGA OSHIRILGAN XORIJIY SAFARLARNING TARIXIY ILDIZLARI
Keywords:
Turkiston, xorijiy safarlar, tarixiy ildizlar, Buyuk Ipak yo‘li, savdo aloqalari, ilmiy-ma’rifiy safarlar, madaniy almashinuv, diplomatik munosabatlar.Abstract
Mazkur ilmiy maqolada Turkistondan amalga oshirilgan xorijiy safarlarning tarixiy ildizlari va ularning mintaqa taraqqiyotidagi o‘rni kompleks yondashuv asosida tahlil qilinadi. Tadqiqotda Turkistonning qulay geografik joylashuvi, Buyuk Ipak yo‘li tizimidagi strategik mavqei hamda iqtisodiy, siyosiy va madaniy omillar xorijiy safarlarning shakllanishiga ta’sir etgan asosiy sabablar sifatida ko‘rib chiqiladi. Xorijiy safarlar savdo-iqtisodiy aloqalarning kengayishi, ilmiy-ma’rifiy bilimlar almashinuvi, diniy-ma’naviy qadriyatlarning tarqalishi va siyosiy-diplomatik munosabatlarning rivojlanishida muhim vosita bo‘lib xizmat qilgani tarixiy manbalar asosida yoritiladi. Maqolada savdo karvonlari, ilm izlab amalga oshirilgan safarlar, haj va diniy ziyoratlar hamda diplomatik elchilik tashriflarining Turkiston jamiyati ijtimoiy tuzilmasi va madaniy muhitiga ko‘rsatgan ta’siri ilmiy jihatdan asoslab beriladi. Tadqiqot natijalari Turkistonning faqat tashqi ta’sirlarni qabul qiluvchi hudud emas, balki sivilizatsiyalararo muloqotda faol ishtirok etgan tarixiy makon sifatidagi o‘rnini ochib beradi. Ushbu ilmiy ish Turkiston tarixini global jarayonlar bilan bog‘liq holda anglashga xizmat qilib, tarixshunoslik va mintaqaviy tadqiqotlar sohalari uchun nazariy va amaliy ahamiyat kasb etadi.
References
1. Ivanov, P. P. (1958). Ocherki po istorii Sredney Azii [Markaziy Osiyo tarixiga oid ocherklar]. Toshkent: Fan. 76–134-b.
2. Khodjaev, A. (2007). Buyuk Ipak yo‘li va Markaziy Osiyo sivilizatsiyasi. Toshkent: O‘zbekiston Milliy Ensiklopediyasi nashriyoti. 58–101-betlar.
3. Lapidus, I. M. (2014). A history of Islamic societies (3rd ed.). Cambridge: Cambridge University Press. pp. 261–318.
4. Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti. (2010). O‘zbekiston tarixi: O‘rta asrlar (2-jild). Toshkent: Universitet. 142–198-b.
