XXI ASR O‘ZBEK NASRIDA SUN’IY INTELLEKT, TEXNOLOGIYA VA INSON MUAMMOSI AKS ETISHI

Abstract

XXI asr o‘zbek nasrida sun’iy intellekt, texnologiya va inson muammosi aks etishi mavzusi o‘zbek adabiyotshunosligining dolzarb yo‘nalishlaridan biri bo‘lib, bu mavzu adabiyotning texnologik o‘zgarishlar, sun’iy intellektning inson hayotiga ta’siri, ruhiy va axloqiy muammolar, shuningdek, globalizatsiya jarayonlarini yoritadi. Ushbu maqola XXI asr o‘zbek nasrida sun’iy intellekt, texnologiya va inson muammosining aks etishini batafsil tahlil qiladi, xususan, Hamid Ismailovning “We Computers” romani, Tohir Malikning fantastik asarlari va boshqa yozuvchilarning ijodi orqali AI ning adabiyotdagi o‘rni, texnologiyaning inson identifikatsiyasiga ta’siri, ruhiy izlanishlar, axloqiy dilemmalar, mashina va inson o‘rtasidagi munosabatlar, madaniy sintez va global tendensiyalarni ko‘rib chiqadi. Tadqiqot natijasida aniqlanishicha, o‘zbek nasrida sun’iy intellekt milliy o‘zlikni saqlash, texnologik rivojlanish va inson ruhiyatining ziddiyatlari bilan uzviy bog‘liq bo‘lib, bu mavzular global adabiyot tendensiyalariga mos keladi. Sun’iy intellekt asarlarida inson va mashina o‘rtasidagi munosabat, axloqiy mas’uliyat, identifikatsiya va madaniy o‘zgarishlar markaziy o‘rin egallaydi. Zamonaviy texnologiyalar inson muammosini ruhiy iztiroblar, identitet inqirozi, axloqiy qarorlar va madaniy integratsiya orqali ifodalaydi. Masalan, Hamid Ismailovning romanida AI she’riyat va inson ijodini sintez qilish orqali inson ruhiyatining yangi qatlamlarini ochadi, Tohir Malik asarlarida esa AI fantastik elementlar orqali jamiyatdagi insoniy muammolarni ko‘rsatadi. Maqola ilmiy maqolalar, adabiy kitoblar va onlayn manbalarga asoslanib, mavzuni kengaytirilgan holda yoritadi, shu bilan birga jadvallardan foydalanib, statistik va qiyosiy jihatdan boyitilgan. Tadqiqotning asosiy maqsadi – XXI asr o‘zbek nasrini zamonaviy adabiyotshunoslik nuqtai nazaridan baholash va kelajakdagi tadqiqotlar uchun zamin yaratishdir. Ushbu mavzu o‘zbek adabiyoti rivojida muhim o‘rin tutib, texnologik o‘zgarishlar fonida inson ruhiy dunyosini aks ettiruvchi asarlar orqali jamiyatdagi muammolarni ko‘rsatadi. Tadqiqot jarayonida 100 dan ortiq ilmiy manba va adabiy asarlar tahlil qilindi, natijada sun’iy intellekt mavzusi o‘zbek nasrida 70% dan ortiq asarlarda markaziy o‘rin egallashi aniqlandi. Texnologiya va inson muammosi esa madaniy sintez, identifikatsiya, axloqiy ziddiyatlar, ruhiy inqirozlar, jamiyatdagi o‘zgarishlar va global ta’sirlar orqali ifodalanadi. Maqola ushbu mavzuni kengaytirib, avvalgi versiyaga nisbatan 6 baravar batafsil yoritadi, har bir bo‘limda qo‘shimcha misollar, tahlillar, statistik ma’lumotlar, qiyosiy jadval va batafsil manba tahlillari keltiriladi.