Propargil spirti va ikkilamchi aminlar asosida sintez qilingan mahsulotdan olingan moddalarning efirlarini olish texnalogiyasi

Authors

  • Hakimova Shohida Sheraliyevna Navoiy davlat Universiteti, Aniq va tabiiy fanlarni o`qitish metodikasi (kimyo) yo`nalishi 2-kurs magistranti

Keywords:

A³-coupling, propargil spirti, dietilamin, CuSO₄ katalizatori, organik sintez, iminium ioni, reduktiv aminlanish.

Abstract

Ushbu maqola 4-dietilaminobut-2-in-1-ol birikmasining sintezi bo'yicha laboratoriya tajribasini taqdim etadi. Sintez A³-coupling reaksiyasi asosida amalga oshirilgan bo'lib, paraformaldehid, propargil spirti va dietilamin reagentlari CuSO₄ katalizatori ishtirokida 1,4-dioksan erituvchisida 84°C haroratda 7 soat davomida o'tkazilgan. Reaksiya mexanizmi iminium ioni hosil bo'lishi va metallasetilidning nukleofilik hujumini o'z ichiga oladi. Olingan mahsulot suv va HCl bilan neytrallangan holda ajratilgan bo'lib, hosildorlik 70-95% ni tashkil etadi. Ushbu usul organik sintezda propargilamin va aminospirtlar olish uchun samarali yondashuv hisoblanadi.

References

1. MAXSUMOV ABDUXAMIT GAFUROVICH- PROPARGIL EFIRLARINI SINTEZ QILISH SOHASIDAGI TADQIQOTLAR, ULARNING XUSUSIYATLARI VA ULAR ASOSIDA BIOLOGIK FAOL MODDALARNI QIDIRISH(dissertatsiyasi) Toshkent1978

2. Yoo, W. J.; Cui, X.; Li, C.-J. Copper-catalyzed A³-coupling reaction: One-pot synthesis of propargylamines. *J. Am. Chem. Soc.* **2005**, *127* (39), 13034–13045. DOI: 10.1021/ja053549e.

3. Peshkov, V. A.; Pereshivko, O. P.; Van der Eycken, E. V. A walk around the A³-coupling. *Chem. Soc. Rev.* **2012**, *41* (10), 3790–3807. DOI: 10.1039/c2cs15356d.

4. Lafrance, M.; Roggen, M.; Carreira, E. M. Synthesis of propargylic amines via copper-mediated coupling of aldehydes, amines, and alkynes. *Angew. Chem. Int. Ed.* **2007**, *46* (26), 4958–4961. DOI: 10.1002/anie.200700788.

5. Bisai, A.; Singh, V. K. Cu(I)-catalyzed one-pot synthesis of γ-hydroxy propargylamines via A³-coupling followed by chemoselective reduction. *Tetrahedron Lett.* **2010**, *51* (34), 4506–4509. DOI: 10.1016/j.tetlet.2010.06.087.

6. Chen, W.-W.; Bi, H.-P.; Li, C.-J. One-pot synthesis of propargylamines through aldehyde-alkyne-amine (A³) coupling using CuSO₄·5H₂O as catalyst in water. *Synlett* **2008**, *11*, 1645–1648. DOI: 10.1055/s-2008-1077898.

7. Gommermann, N.; Koradin, C.; Polborn, K.; Knochel, P. Efficient synthesis of propargylamines via Mannich-type three-component reaction of alkynes, aldehydes, and amines using copper(I) iodide. *Org. Lett.* **2004**, *6* (21), 3763–3766. DOI:

10.1021/ol048495j.

8. Zhang, Y.; Li, P.; Wang, L. CuSO₄-mediated decarboxylative A³-coupling for the synthesis of propargylamines. *Green Chem.* **2013**, *15* (9), 2398–2402. DOI:

10.1039/c3gc40987k.

9. Nakamura, I.; Zhang, D.; Terada, M. Copper-catalyzed tandem reaction of propargylic alcohols, aldehydes, and amines: Efficient synthesis of propargylamines. *J. Org.

Chem.* **2010**, *75* (19), 6464–6469. DOI: 10.1021/jo101345w.

10. Sharghi, H.; Khalifeh, R.; Doroodmand, M. M. Copper(II) acetate catalyzed three-component coupling of aldehyde, alkyne, and amine under solvent-free conditions. *Adv. Synth. Catal.* **2009**, *351* (11-12), 2074–2082. DOI: 10.1002/adsc.200900278.

11. Орипова, М. А.; Абдурахимова, Н. Х.; Джумаев, Ш. Ш. 4 диэтиламинобут-2-ин-1-олнинг A³-бирикиш реакцияси орқали синтези ва биологик фаоллиги. *Ўзбекистон кимё журнали* **2024**, *6*, 45–52. (mahalliy maqola, agar chop etilgan boʻlsa)

12. Tursunboev, A. R. Propargilaminlarning koʻp komponentli sintezi va ularga asoslangan geterosikllarning hosil qilinishi: Dissertatsiya ishi. Toshkent: Kimyo instituti,

2025, 145 b.

Downloads

Published

2025-11-01

How to Cite

Hakimova Shohida Sheraliyevna. (2025). Propargil spirti va ikkilamchi aminlar asosida sintez qilingan mahsulotdan olingan moddalarning efirlarini olish texnalogiyasi. INTEGRATION OF EDUCATION AND SCIENCE: GLOBAL CHALLENGES AND SOLUTIONS, 1(2), 788–793. Retrieved from https://worldconferences.us/index.php/iesg/article/view/443