Kriptovalyutalar va milliy iqtisodiy xavfsizlik
Keywords:
kriptovalyutalar, iqtisodiy xavfsizlik, raqamli aktivlar, blokcheyn, moliyaviy nazorat, O‘zbekiston, tartibga solish, AML, KYC, raqamli iqtisodiyot, moliyaviy xavflar, investitsiya, texnologik xavfsizlik.Abstract
Ushbu maqolada kriptovalyutalarning zamonaviy iqtisodiyotdagi roli, ularning moliyaviy tizimga ta’siri va milliy iqtisodiy xavfsizlikka tahdidlari ilmiy nuqtai nazardan tahlil qilingan. Kriptovalyutalarning texnologik xususiyatlari, transchegaraviy xususiyati, markaziy banklar nazoratidan chetda faoliyat yuritishi sababli iqtisodiy suverenitetka qanday xavf tug‘dirishi ochib berilgan. Shuningdek, kriptovalyutalarning ijobiy jihatlari – investitsion imkoniyatlar, moliyaviy inklyuziya va innovatsion texnologiyalarni rivojlantirishdagi roli ham ko‘rib chiqiladi. O‘zbekiston Respublikasida kriptoaktivlar faoliyatining huquqiy asoslari, “Raqamli aktivlar to‘g‘risida”gi qonun va tartibga soluvchi institutlar roli keng yoritilgan. Xalqaro tajribalar bilan qiyoslab, iqtisodiy xavfsizlikni ta’minlashda moliyaviy monitoring, “KYC/AML” tizimlari, soliq nazorati va kripto bozorni qonuniylashtirishning dolzarb masalalari muhokama qilinadi. Muallif kriptovalyutalarni xavf-xatarlar bilan emas, balki samarali boshqariladigan imkoniyatlar sifatida ko‘rish kerakligini asoslab beradi.
References
1. IMF. Cryptoassets and Financial Stability: Risks and Policy Responses, Washington, 2022.
2. World Bank. The Rise of Cryptocurrencies: Policy Implications for Emerging Economies, 2023.
3. OECD. Regulatory Approaches to Cryptoassets: Global Overview, Paris, 2022.
4. O‘zbekiston Respublikasi “Raqamli aktivlar to‘g‘risida”gi Qonuni, 2022.
5. NAPP (National Agency for Perspective Projects) – O‘zbekistonda raqamli aktivlar faoliyati bo‘yicha tartibga solish asoslari, Toshkent, 2023.
6. Financial Action Task Force (FATF). Virtual Assets and VASP Guidelines, 2023.
7. G‘ulomov N. Kriptovalyutalar va iqtisodiy xavfsizlik masalalari, – Toshkent: Iqtisodiyot, 2021.
8. BIS. Crypto Currencies: Opportunities, Risks and Challenges for Central Banks, Basel, 2022.
